(تصاویر) چند شب در اتوبوس رویایی

وقتی نوبت به سرما می رسد، گوشه و کنار تهران، زیر پل ها، نیمکت های پارک، ایستگاه های اتوبوس و حتی قبرهای شهر برای بی خانمان ها و بی خانمان ها پناه گرفته است. اما در هوای سرد، داشتن مکانی گرم برای خواب چند ساعته در یکی از گران ترین سکونتگاه های دنیا، تهران، برای چنین شهروندانی آسان نبوده و نیست. الان زمستان است و سرد! و تهران هر شب بی خانمان ها را با اتوبوس های 24 ساعته خود می فرستد. معمولاً این افراد برای اینکه از سرما یخ نزنند هر شب با مشقت فراوان به محل عبور اتوبوس های واحد می آیند و در زمانی که می توانند چشمان خود را می بندند و دقایقی می خوابند. اتوبوس‌ها در این شب‌های سرد مملو از زنان، مردان و حتی کودکان بی‌خانمان هستند که هر کدام داستان خودشان را دارند اما در غربت شبیه هم هستند.

ماجرای خوابیدن این افراد در اتوبوس از ساعات اولیه صبح شروع می شود و تا حوالی ساعت 5 صبح یعنی تا سحر و زمانی که سایر شهروندان برای استفاده از اتوبوس به ایستگاه های قطار می روند ادامه دارد. کمبود بیش از 25 هزار تومانی (ارزان ترین مسافرخانه در تهران 50 هزار تومان است) امکان بازدید از مسافرخانه ها را برای آنها غیر ممکن کرده است. برخی از این افراد می گویند گلخانه ها به قدری غیربهداشتی هستند که گرفتن آنها بسیار سخت تر از خوابیدن در اتوبوس است. سرما اجازه نمی دهد در خیابان بمانند. تا زمانی که هزینه بلیط اتوبوس را پرداخت کنید و در انتهای مسیر پیاده شوید و به اتوبوس دیگری برگردید و مسیر را برگردانید، صندلی اتوبوس باقی می ماند. اتوبوس های 24 ساعته تهران تنها پناهگاه این افراد است. افرادی که فکر می کنند امرار معاش می کنند یا کار می کنند یا صنایع دستی می فروشند یا آنچه می توانند. در بین این افراد معتاد هم وجود دارد اما تعداد آنها کم است.

از اواسط دی ماه چندین شب را با این افراد برای آماده سازی این مجموعه سپری کردیم و به صحبت های آنها گوش دادیم و غم و اندوه آنها را شنیدیم. در این مدت متوجه شدیم که برخی از این افراد مدام در اتوبوس می خوابند و برخی دیگر به این فکر می کنند که چند شب در اتوبوس بخوابند. تعداد آنها بسیار کم است و در دو خط از شمال به جنوب (راه آهن تجریش و ترمینال جنوب – پارک وی) و یک خط از شرق به غرب (تهرانپارس – آزادی) دیده می شوند. این گزارش حاصل چندین شب حضور این افراد است. شاید دیدن تصاویر این افراد در نیمه های شب تهران و در اتوبوس و خیابان تنها بتواند بخشی از غربت این افراد را نشان دهد. اما چرت زدن بیشتر یک چشمک گذرا است تا یک خواب عمیق و آرام!

عکاس: مرتضی زنگنه و مجید خواهی